Joaquín Guzmán Loera: Majątek El Chapo przekracza 14 miliardów dolarów

Joaquín Guzmán Loera, powszechnie znany jako El Chapo, zbudował narkotykowe imperium warte ponad 14 miliardów dolarów, stając się jednym z najbogatszych przestępców w historii. Od skromnych początków w górskiej wiosce w Meksyku, poprzez stworzenie potężnego kartelu Sinaloa, aż po spektakularne ucieczki z więzień o zaostrzonym rygorze - jego droga do bogactwa była równie niezwykła, co brutalna. Chociaż oficjalnie władze amerykańskie szacują jego majątek na astronomiczną kwotę 14 miliardów dolarów, faktyczna wartość jego imperium pozostaje trudna do dokładnego określenia. Z jednej strony, El Chapo słynął z ekstrawagancji - posiadał prywatne zoo, luksusowe rezydencje oraz imponującą kolekcję pojazdów. Z drugiej strony, znaczną część swoich zasobów przeznaczał na rozbudowany system korupcyjny, który przez lata chronił jego operacje. Mimo że obecnie przebywa w amerykańskim więzieniu o najwyższym poziomie bezpieczeństwa, wiele pytań dotyczących jego majątku pozostaje bez odpowiedzi. Czy rzeczywiście cała fortuna została skonfiskowana? A może znaczna jej część nadal pozostaje ukryta, zasilając dalszą działalność kartelu Sinaloa?

El Chapo gromadzi fortunę wartą 14 miliardów dolarów

Kariera Joaquína Guzmána Loery w świecie przestępczym rozpoczęła się od skromnych początków, by ostatecznie doprowadzić go do pozycji szefa imperium narkotykowego o wartości 14 miliardów dolarów. Ta astronomiczna kwota uczyniła go jednym z najbardziej wpływowych przestępców w historii, porównywalnym jedynie z kolumbijskim baronem narkotykowym Pablo Escobarem.

Pierwsze kroki w narkobiznesie

Początkowo Guzmán dorastał w ubóstwie w meksykańskim stanie Sinaloa, gdzie zajmował się sprzedażą pomarańczy, aby się utrzymać. Jego wejście w świat narkotyków nastąpiło w latach 60., kiedy rozpoczął uprawę marihuany ze swoimi kuzynami. Przełomowym momentem był kontakt z wujem, który wprowadził go w świat handlu narkotykami.

W latach 70. i 80. Guzmán rozpoczął przemyt narkotyków przez granicę amerykańsko-meksykańską. Współpracował wówczas z ważnymi handlarzami narkotyków, w tym z Miguelem Ángelem Félix Gallardo, liderem Kartelu z Guadalajary. Już na początku swojej kariery w biznesie narkotykowym Guzmán zbudował reputację człowieka bezwzględnego - jak opisano w książce "Ostatni Narko", nie wahał się zabić kogoś za spóźnienie z dostawą narkotyków.

Rozwój kartelu Sinaloa

Po aresztowaniu Félixa Gallardo kartel rozpadł się na frakcje. Guzmán stał się liderem frakcji Pacyfiku kartelu Sinaloa. W latach 90. i 2000. znacząco rozszerzył swoje operacje, ustanawiając Sinaloa jedną z najpotężniejszych organizacji przestępczych na świecie.

Kartel Sinaloa, pod przywództwem El Chapo, został uznany przez amerykańskie służby wywiadowcze za największą i najpotężniejszą organizację handlującą narkotykami na świecie. Jego wpływy sięgały niemal wszystkich kontynentów, a sieć powiązań obejmowała dostawców prekursorów chemicznych z Chin, Indii i innych krajów azjatyckich.

Po swojej pierwszej ucieczce z więzienia w 2001 roku, którą zrealizował ukrywając się w koszu na pranie, Guzmán szybko odzyskał pełną kontrolę nad organizacją. Pod jego kierownictwem kartel Sinaloa rozwinął zaawansowane techniki przemytu, w tym tunele podziemne, łodzie rybackie, łodzie podwodne, samoloty z włókna węglowego oraz pociągi z tajnymi przedziałami.

Zyski z przemytu heroiny, kokainy i metamfetaminy

Imperium finansowe El Chapo opierało się głównie na trzech filarach:

Przemyt kokainy z Kolumbii przez Meksyk do USA
Produkcja i dystrybucja heroiny pochodzącej z Azji Południowo-Wschodniej
Wytwarzanie i handel metamfetaminą, w czym kartel Sinaloa stał się pionierem

W szczytowym okresie działalności organizacja Guzmána była odpowiedzialna za import i dystrybucję ponad miliona kilogramów kokainy, marihuany, metamfetaminy i heroiny w Stanach Zjednoczonych. Według szacunków amerykańskiego wymiaru sprawiedliwości, El Chapo zarobił około 12,7 miliarda dolarów tylko na przemycie kokainy, marihuany i heroiny do USA.

Kartel kontrolował od 40% do 60% handlu narkotykami w Meksyku, a roczne zyski wynosiły około 3 miliardy dolarów. Aby utrzymać swoją pozycję, Guzmán stworzył armię "sicarios" (płatnych zabójców) oraz rozbudowaną sieć komunikacyjną.

Po praniu pieniędzy pochodzących z narkotyków, Guzmán inwestował w różnorodne nieruchomości i przedsiębiorstwa. W samym stanie Sinaloa posiadał farmy mleczne, centra handlowe, a nawet placówki opieki dziennej. Dzięki temu zbudował potężne imperium finansowe, które umożliwiło mu znalezienie się na liście najbogatszych osób na świecie według magazynu Forbes w latach 2009-2013.

El Chapo inwestuje w luksus i ekstrawagancję

Olbrzymie zyski z handlu narkotykami pozwoliły Joaquínowi Guzmánowi Loera na życie w przepychu przekraczającym najśmielsze wyobrażenia. W przeciwieństwie do wielu innych baronów narkotykowych, El Chapo nie ukrywał swojego bogactwa, lecz demonstracyjnie obnoszył się z luksusem i ekstrawagancją, budując imperium przepełnione symbolami statusu.

Prywatne zoo i posiadłości w Acapulco

Na szczycie kariery El Chapo posiadał rezydencje praktycznie we wszystkich regionach Meksyku. Jak zeznał były członek kartelu Miguel Angel Martinez: "Miał domy na każdej plaży. Miał rancza w każdym stanie". Najbardziej imponującą posiadłością był kompleks w Acapulco, wyceniony na 41,17 miliona złotych. Ta nadmorska rezydencja wyróżniała się bogatym wyposażeniem - basenami, kortami tenisowymi oraz luksusowymi apartamentami.

Prawdziwą perełką imperium Guzmána było jednak prywatne zoo zlokalizowane w jego ranczu w Guadalajarze. Kompleks obejmował egzotyczne zwierzęta, wśród których znajdowały się lwy, tygrysy, pantery i krokodyle. Szczególną atrakcją był miniaturowy pociąg, którym El Chapo wraz z gośćmi podróżował po terenie zoo, podziwiając dzikie zwierzęta. To ekstrawaganckie przedsięwzięcie przypominało podobną inwestycję kolumbijskiego barona narkotykowego Pablo Escobara.

Flota samolotów i jachtów

Transport był kluczowym elementem zarówno dla biznesu, jak i stylu życia El Chapo. W szczycie swojej potęgi, kartel Sinaloa dysponował największą powietrzną flotą w Meksyku, przewyższającą rozmiarami legalne linie lotnicze. Między 2006 a 2015 rokiem meksykańskie władze skonfiskowały 599 statków powietrznych należących do kartelu - 586 samolotów i 13 helikopterów.

Jak wspominał Martinez podczas procesu w Nowym Jorku, początkowo Guzmán nie posiadał prywatnych odrzutowców, jednak "w latach 90. miał już cztery samoloty". Maszyny te pełniły podwójną funkcję - służyły do transportu narkotyków oraz jako osobiste środki transportu dla barona narkotykowego. Każdy z samolotów mógł przewozić ładunek wart od 32,93 do 41,17 miliona złotych miesięcznie.

Na wybrzeżu Acapulco, przy jego luksusowej posiadłości, cumował jacht nazwany "Chapito" - zdrobnienie pseudonimu Guzmána. Według zeznań świadków, baron narkotykowy regularnie odbywał rejsy wzdłuż meksykańskiego wybrzeża, demonstrując swoje bogactwo i wpływy.

Wydatki na ochronę i rozrywkę

Ekstrawagancki styl życia El Chapo obejmował również regularne podróże międzynarodowe. Baron narkotykowy odwiedzał Kolumbię, Brazylię, Panamę i Kubę, ale także kraje europejskie i azjatyckie. Szczególnie upodobał sobie nieoczekiwane wyjazdy do Makau, gdzie oddawał się hazardowi, oraz wizyty w Szwajcarii, gdzie poddawał się zabiegom odmładzającym.

Martinez zeznał, że Guzmán korzystał z ekskluzywnych klinik, gdzie stosowano terapie komórkowe mające zapewnić młody wygląd: "Poddawał się zabiegom wstrzykiwania komórek, aby pozostać młodym". Warto zauważyć, że w wieku 61 lat baron narkotykowy nie miał ani jednego siwego włosa.

El Chapo słynął z hojności wobec swoich pracowników. Jak wspomina Martinez, na Boże Narodzenie baron narkotykowy podarował 50 luksusowych samochodów członkom kartelu. Sam Martinez otrzymał zegarek Rolex wysadzany diamentami. Guzmán nie szczędził również pieniędzy na opłacanie ochroniarzy, którzy towarzyszyli mu podczas wszystkich podróży, a także na utrzymanie "czterech do pięciu kobiet" w swoim życiu.

Utrzymanie tego ekstrawaganckiego stylu życia wymagało ogromnych nakładów finansowych. Same łapówki dla policjantów, polityków, bankierów i biznesmenów pochłaniały od 41,17 do 49,40 miliona złotych miesięcznie.

El Chapo przekupuje polityków i funkcjonariuszy

Sieć korupcyjna stworzona przez Joaquína Guzmána Loerę stanowiła fundament jego imperium narkotykowego. Bez systemowego przekupywania urzędników państwowych, El Chapo nigdy nie zdołałby rozwinąć swoich operacji na tak ogromną skalę ani uniknąć schwytania przez tak długi czas.

Zeznania o łapówkach dla prezydenta Meksyku

Podczas procesu El Chapo w Nowym Jorku światło dzienne ujrzały szokujące zeznania dotyczące najwyższych szczebli władzy w Meksyku. Alex Cifuentes Villa, kolumbijski baron narkotykowy blisko współpracujący z Guzmánem w latach 2007-2013, zeznał pod przysięgą, że były prezydent Meksyku Enrique Peña Nieto przyjął łapówkę w wysokości 100 milionów dolarów od El Chapo. Jak stwierdził Cifuentes, odpowiadając na pytanie obrońcy Guzmána: "Tak, pan Guzmán zapłacił łapówkę w wysokości 100 milionów dolarów prezydentowi Peña Nieto".

Według świadka, Peña Nieto początkowo zażądał 250 milionów dolarów, zanim ostatecznie zgodził się na mniejszą kwotę. Cifuentes zeznał również, że łapówkazostała dostarczona do Meksyku w październiku 2012 roku, kiedy Peña Nieto był już prezydentem-elektem.

Jednakże warto zaznaczyć, że Cifuentes kilkukrotnie zmieniał swoje zeznania dotyczące dokładnej kwoty przekazanej łapówki . W trakcie trzech oddzielnych przesłuchań przez amerykańskie władze w latach 2016-2017 twierdził, że kwota wynosiła 100 milionów dolarów, natomiast podczas spotkania we wrześniu 2018 roku przyznał, że "był zdezorientowany" co do dokładnej sumy. Peña Nieto konsekwentnie zaprzeczał wszystkim oskarżeniom o korupcję.

System korupcyjny w Meksyku

Zeznania świadków podczas procesu El Chapo ujawniły, że praktycznie każdy szczebel meksykańskiego rządu był skorumpowany. Od strażników więziennych, przez funkcjonariuszy lotnisk, policjantów, prokuratorów, poborców podatkowych, aż po personel wojskowy - wszyscy mieli przyjmować łapówki od kartelu Sinaloa.

Jednym z najbardziej szokujących przypadków była sprawa Genaro Garcíi Luny, byłego dyrektora bezpieczeństwa publicznego w Meksyku i architekta wojny z kartelami narkotykowymi. Podczas procesu El Chapo zeznano, że Garcia Luna przyjmował walizki wypełnione gotówką od kartelu Sinaloa. Jesús Zambada García, partner biznesowy Guzmána, zeznał, że przekazał Garcíi Lunie łapówki w wysokości 6 milionów doalrów przy dwóch okazjach. W grudniu 2019 roku Garcia Luna został aresztowany w Stanach Zjednoczonych pod zarzutem przyjmowania łapówek od kartelu Sinaloa, a w lutym 2023 roku został uznany za winnego wszystkich zarzutów.

Ponadto były generał armii Gilberto Toledano regularnie otrzymywał płatności w wysokości 100 tysięcy dolarów, aby umożliwić przepływ narkotyków przez kontrolowany przez niego obszar. Według zeznań świadków, kartel Sinaloa płacił również 10 milionów dolarów, dwukrotnie, wysokiemu rangą dowódcy meksykańskiej Policji Federalnej.

Wpływ na wymiar sprawiedliwości

Rozległa sieć korupcyjna stworzona przez Joaquína Guzmána Loerę całkowicie sparaliżowała wymiar sprawiedliwości w Meksyku. Jak stwierdził były agent FBI Arturo Fontes: "Korupcja była powszechna i systemowa". Mike Vigil, były agent DEA, dodał, że nawet meksykańskie wojsko czy policja federalna nie chciały współpracować z władzami na poziomie stanowym i miejskim ze względu na ich "nowotworowe" skłonności do przyjmowania łapówek.

Kartel Sinaloa pod przywództwem El Chapo opierał się na rozległej sieci skorumpowanych urzędników państwowych i pracowników, którzy chronili i wspierali interesy organizacji. W zamian kartel wypłacał tym osobom miliony dolarów w łapówkach. System ten umożliwił El Chapo nie tylko skuteczne prowadzenie operacji narkotykowych, ale również dwukrotną ucieczkę z więzienia o zaostrzonym rygorze.

Korupcja, która pozwoliła Guzmánowi na swobodne działanie, stanowi przykład systemu bezpieczeństwa publicznego kontrolowanego przez zorganizowaną przestępczość. Różne szczeble meksykańskiego rządu nie były w stanie zapewnić ochrony swoim obywatelom, często współpracując z przestępcami i stając się współwinne przestępstw. W rezultacie rząd stał się dobrowolnie ślepy i przyzwalający na działalność przestępczą, a w wielu przypadkach sam stał się partnerem w przestępstwie.

El Chapo traci majątek po ekstradycji do USA

Po ekstradycji do Stanów Zjednoczonych w styczniu 2017 roku, imperium finansowe Joaquína Guzmána Loery zaczęło się rozpadać. Amerykański wymiar sprawiedliwości natychmiast podjął kroki mające na celu konfiskatę majątku narkotykowego barona, jednocześnie przygotowując się do procesu, który miał na zawsze zmienić jego los.

Konfiskata majątku przez sąd federalny

Federalni prokuratorzy zażądali od Guzmána zwrotu astronomicznej kwoty 51,87 miliarda złotych w ramach przepadku mienia. Suma ta reprezentowała własność "stanowiącą lub pochodzącą" z przestępstw związanych z narkotykami oraz mienie, które "ułatwiało popełnienie tych przestępstw". Mimo że początkowo władze planowały konfiskatę 57,63 miliarda złotych, ostatecznie sąd nakazał przepadek mienia w wysokości 51,87 miliarda złotych.

Co istotne, prokuratorzy nie musieli udowadniać, że El Chapo faktycznie może zapłacić całą kwotę, ponieważ "przepadek mienia jest postrzegany jako część procesu wyrokowania". Jednakże, jak stwierdził Jeffrey Lichtman, adwokat Guzmána: "Jest to w dużej mierze ćwiczenie akademickie, ponieważ rząd nigdy nie zlokalizował ani nie zidentyfikował ani grosza z tych 52,28 miliarda złotych dochodów rzekomo wygenerowanych przez pana Guzmána".

Wyrok dożywocia i 30 lat dodatkowo

W lutym 2019 roku ława przysięgłych uznała Joaquína Guzmána Loerę winnym wszystkich 10 zarzutów. 17 lipca 2019 roku sędzia federalny Brian M. Cogan skazał go na karę dożywotniego pozbawienia wolności plus dodatkowe 30 lat, które mają być odbyte konsekutywnie po wyroku dożywocia. Dodatkowe 30 lat zostało nałożone za nielegalne użycie broni palnej.

Wyrok dożywocia stanowił minimalny wymiar kary, jaki groził Guzmánowi. Jako warunek ekstradycji z Meksyku, amerykańscy prokuratorzy zagwarantowali, że nie będą domagać się kary śmierci.

Warunki w więzieniu ADX Florence

Następnie Joaquín Guzmán Loera został osadzony w więzieniu o najwyższym poziomie bezpieczeństwa w Stanach Zjednoczonych - ADX Florence w Kolorado, znanym jako "Alcatraz Gór Skalistych". Prokuratorzy stwierdzili, że Guzmán będzie odbywał wyrok za "tonami stali", odnosząc się do tego zakładu karnego.

W ADX Florence więźniowie przebywają w celach przez 23 godziny na dobę, mając minimalny kontakt z innymi ludźmi. Cela Guzmána, o wymiarach 12 stóp na 7 stóp (około 3,6 m na 2,1 m), wyposażona jest w łóżko, biurko, łazienkę i prysznic. El Chapo przebywa w specjalnym, czteroosobowym skrzydle znanym jako Range 13, które stanowi część Specjalnej Jednostki Mieszkalnej. Jest to miejsce o zaostrzonym rygorze przeznaczone dla więźniów wymagających najściślejszej kontroli.

Prysznice w Florence są uruchamiane poprzez naciśnięcie przycisku włącz/wyłącz, który utrzymuje przepływ wody przez około minutę. Jak wskazano w podręczniku dla więźniów: "Może być konieczne częste naciskanie przycisku włącz/wyłącz podczas kąpieli".

Czy majątek El Chapo naprawdę zniknął?

Mimo oficjalnych oświadczeń o konfiskacie majątku Joaquína Guzmána Loery, wielu Meksykanów nie wierzy w rządową wersję wydarzeń. Podejrzenia dotyczące rzeczywistego losu fortuny narkotykowego barona są powszechne, a teorie spiskowe mnożą się w zawrotnym tempie.

Podejrzenia o ukryte aktywa

Meksykańska opinia publiczna jest głęboko sceptyczna wobec oficjalnych twierdzeń rządu. Wielu obywateli uważa, że władze ukrywają prawdę, a El Chapo wciąż kontroluje swój majątek zza krat. Niektórzy twierdzą, że historia o tunelu, którym rzekomo uciekł z więzienia w 2015 roku, to jedynie zasłona dymna, podczas gdy w rzeczywistości po prostu wyszedł głównymi drzwiami, przekupiwszy strażników. Brak zaufania do rządu sprawia, że ludzie są skłonni wierzyć niemal we wszystko oprócz oficjalnej wersji wydarzeń.

Dalsze działanie kartelu Sinaloa

Wbrew oczekiwaniom, kartel Sinaloa funkcjonuje nadal pomimo aresztowania i skazania El Chapo. Organizacja wciąż kontroluje światową sieć kontaktów umożliwiającą przemyt kokainy z Kolumbii nawet do Kamerunu. Kartel utrzymuje kontrolę nad portami, laboratoriami produkcyjnymi, przekupionymi funkcjonariuszami oraz zaawansowanymi tunelami na granicy amerykańsko-meksykańskiej. Jednym z największych wyzwań organizacji pozostaje pranie pieniędzy pochodzących z handlu narkotykami.

Nowi liderzy i kontynuacja imperium

Po aresztowaniu El Chapo, kartel znalazł się pod kontrolą Ismaela "El Mayo" Zambady oraz synów Guzmána, znanych jako "Los Chapitos". W przeciwieństwie do swojego ojca, synowie El Chapo koncentrują się na produkcji i dystrybucji fentanylu. Jednakże w lipcu 2024 roku sytuacja uległa dramatycznej zmianie, gdy Zambada oraz Joaquín Guzmán López zostali aresztowani w Stanach Zjednoczonych. Zgodnie z zeznaniami, miesięczny budżet Zambady na łapówki wynosił nawet ponad milion dolarów.

Wnioski

Podsumowując historię Joaquína Guzmána Loery, widzimy niezwykłą ścieżkę od biednego chłopca z meksykańskiej wioski do twórcy narkotykowego imperium wartego ponad 14 miliardów dolarów. Niewątpliwie jego biznesowy "sukces" opierał się na bezwzględności, przemocy oraz rozbudowanej sieci korupcyjnej, która sięgała najwyższych szczebli meksykańskich władz. Choć El Chapo przebywa obecnie za kratami więzienia o maksymalnym poziomie bezpieczeństwa ADX Florence, jego legenda żyje dalej.

Faktycznie, mimo oficjalnych deklaracji o konfiskacie majątku Guzmána, wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Gdzie naprawdę znajduje się większość z tych 14 miliardów dolarów? Czy amerykańskie władze rzeczywiście zdołały przejąć znaczącą część tej fortuny? A może, jak sugerują sceptycy, znaczna część bogactwa El Chapo nadal pozostaje ukryta, zasilając dalszą działalność kartelu Sinaloa?

Warto zauważyć, że pomimo uwięzienia swojego najbardziej znanego lidera, kartel Sinaloa funkcjonuje nadal. Pod przywództwem "Los Chapitos" oraz Ismaela "El Mayo" Zambady (przynajmniej do jego aresztowania w 2024 roku), organizacja kontynuuje swoją działalność, adaptując się do nowych realiów rynku narkotykowego. Jednakże przejście z tradycyjnych narkotyków na produkcję fentanylu świadczy o zmianie strategii biznesowej kartelu.

Ostatecznie historia El Chapo stanowi ponury przykład tego, jak narkotykowe pieniądze korumpują instytucje państwowe i zagrażają fundamentom społeczeństwa. Pomimo ogromnego bogactwa, ekstrawaganckich posiadłości i prywatnego zoo, Guzmán zakończył swoją karierę w małej celi więziennej, odcięty od świata zewnętrznego. Zatem jego historia, choć fascynująca swoim rozmachem, pozostaje przede wszystkim przestrogą - droga przestępczości, niezależnie od chwilowego bogactwa i wpływów, prowadzi ostatecznie do upadku.